گونه های
مشاهده کرد
در این مقاله ، با اشکال روغن‌های زمینه استفاده در این صنعت آشنا می‌شویم .
روغن‌ها
و چربیهای حیوانی
پیه
گاوی
از پالایش چربی گاو بدست می آید . برای این کار چربی حیوان را در آبمی‌جوشانند تا ذوب شود و بعد آنها را از آب انقطاع مینمایند . این چربی داراینقطه ذوب۳۵ تا ۳۸ مرتبه سیلسیوس ، زرد رنگ رنگ ، سخت و دارنده خواص پرکنندگی خیر میباشد . بهچرمخوب روغن می‌دهد، بدون آن که آن را مضاعف نرم و کشدار نماید . در‌صورتی‌که در موقعاستفاده ، گرم نباشد، نفوذ آن در پوست طاقت فرسا هست . مصرف اصلی آن در خوراندنچربی‌های ادغام (مثل ترکیب پیه وروغن ماهی) به چرم میباشد .
وجود روغن ماهی به نفوذ عمده و عمیق‌تر پیه در چرم امداد می‌کند . در صورتیکه این ماده فاسد شود، در مرحله چرم عده می گردد و لکه به وجود می‌آورد .
پیه
گوسفندی
مشابه پیه گاوی است، البته سخت‌تر و سفیدتر میباشد . نقطه ذوب آن نیز ۳۵ تا ۳۸ سکو سیلسیوس است .
اسید
استئاریک
این ماده در پیه گاو جانور میباشد . جامدی مشقت بار ، سفید رنگ و یک نوعاسید چرب می باشد و عامل اساسی شوره زدن چرم می باشد .
روغن
سُم (neats foot oil)
از جوشاندن سم حیوانهای متعدد (بیشتر سُم گاو ، گوسفند و اسب) در آب بدستمی‌آید . آن گاه از جمع‌آوری روغن از سطح آب ، به چهره مایعی غلیظ و زرد رنگ کم‌رنگبدست می‌آید که در مجاورت هوا اکسید و کبود نمی شود . مصرف اصلی این روغنمرغوب ، در ساختن چرم‌های رُخ‌داری می باشد که با نمکهای کروم (III) دباغی شدهباشند . این روغن دارای اقتدار نفوذ زیاد خوبی می باشد و در عین درحال حاضر که چرم راانعطاف‌پذیر می‌کند، از قابل انعطاف شدن بیش از حد آن نیز جلوگیری می‌کند . در غیراین رخ ، رُخ چرم ، دو پوسته و زردرنگ میگردد و خط و چروک برمی‌دارد . روغنسم از جور روغن‌های سیر شده میباشد و می‌توان آن را سولفات‌دار کرد تا در آبحل شود .
روغن
ماهی
روغنجگرماهی که از جوشاندن جگر تازه ماهی در آب و جمع کردنروغن‌های قطع شده بدست می‌آید، مایع رنگ زرد مایل به قهوه‌ای با بوی تند ماهیاست که نیم سیر شده می باشد و به آسانی سولفات‌دار می‌شود . دارای توان نفوذخوبی هست ، به آسانی اکسید و رنگ آن کبود می شود . پس از سولفات‌دار کردن ،این عیب‌ها کمتر می شود . از مخلوط روغن ماهی سولفات‌دار شده و روغن معدنیبرای روغن‌دهی چرم‌های زیره که با مواد گیاهی تهیه و تنظیم گردیده باشند و چرمهایآستری و راه استفاده میگردد .
روغن
نهنگ
از چربینهنگبدست می‌آید . جور مرغوب آن را هیدروژن‌دار کرده، از آنمارگارینتهیه مینمایند . روغن راز نهنگ بخش اعظم خاصیت یکواکسرا داراست و رنگ آن ، رنگ زرد مایل به قهوه‌ای هست و بوی بد روغن ماهی را ندارد . این روغن را می‌توان سولفات‌دار کرد . نفوذپذیری آن فراوان بسیار می باشد و مصرفآن در ساختن چرم‌های قابل انعطاف دستکش و جامه است .
موئلون
(Moellon)
موئلوننوعی چرم طبیعی هست که با اکسید کردن روغن خام کبد ماهیهنگام پوست پیرایی پوست گوسفند و بُز ساخت میگردد . موئلون تصنعی و مصنوعی را ازراه هوادهی تحت در اختیار گرفتن روغن خام کبد ماهی بدست میاورند . این مدل روغن در آبحل می شود و در برابراسیدهاپایدار نمی باشد .
روغن‌های
گیاهی
روغن
نارگیل
این روغن گیاهی از فشردن پوستنارگیلبدست می‌آید . خاصیت آن شبیهروغن پشم هست . مصرف آن برای چرم‌های سفید برتری دارد، زیرا در برابر نورتغییر رنگ نمی‌دهد . از محلول روغن نارگیل سولفات‌دار شده در مرحله روغن‌دهیاز آن استفاده می شود .
روغن
زیتون (Olive oil)
از این روغن در صنعت چرم‌سازی کمتر استفاده می‌شود . مصرف بخش اعظم آن در صنایع صابون سازی وصنایع غذاییاست .
روغن
گرچک (Cator oil)
این روغن از فشار دادن دانه‌هایگیاه گرچکبه صورت مایع غلیظ و ناچیز رنگی بدست می‌آید . مخلوط آن ، با روغن پیه گاو راروغن چرممی‌نامند و از آن برای ضد آب کردن چرم‌های پوتین به کار گیری می گردد و همچنین به تیتر قابل انعطاف کننده در پرداخت چرم بکار میرود .
روغن
بزرک (Linseed oil)
روغنی با خواص کم آب شوندگی بی نقص می باشد . برای نمونه هنگامی که دررنگ سازیاز آن استعمال شود، آنگاه از مصرف ، در برابر هوا ، اکسید می شود و به صورتقشری طاقت فرسا و چسبناک در می آید و به این عامل ، در روغن‌دهی و طعام دادن چرماستفاده نمی‌شود .
مومها
موم ها (Waxs) در طبیعت فراوانند و در ترشحات بزاقی برخی از حشرات مثلزنبور عسلیافت میگردند . در حیوانها و گیاهان ، مومها به رخ یک لایه حافظ وجود دارا‌هستند . مانندروغن نهنگکه به آن ،موم کافورینیز می گویند . از لحاظ شیمیایی ، مومها از استری شدن اسیدهای چرب آبادی کربنیبه بالا با الکل های یک علتی که تعداد اتمهای کربنی مولکول آن ها نیز از ۱۰بیشتر است، تشکیل شده‌اند .
موم
کارنوبا
زرد رنگ و آسیب پذیر هست و از نخل برزیلی بدست می آید . استدلال صیقل دهنده و گرانقیمتی برای چرم میباشد و دوام آن را مضاعف می نماید . اثر انگشت و تاخوردگی رویآن باقی نمی‌ماند و رنگ آن در اثر گرد و غبار تیره نمیگردد و چرم را نرممی‌کند .
موم
زنبور عسل
این موم با ذوب کردن لانه زنبور عسل بدست می‌آید و نقطه ذوب آن دربین ۶۰ تا ۶۳ جایگاه سیلسیوس میباشد . این موم ، گرد و غبار را به خود میگیرد و خاصیتچسبندگی متعددی نیز دارااست .
روغن
پشم (لانولین)
این ماده از بقایای شستشوی پوست در مرحله هوازدگی و پشم‌زدایی بدست می‌آید . مواد آفریننده آن مختلف است و از کمی چربی (گلیسرید) و واکسن‌ها (الکل واسید چرب) ساخته شده میباشد . معروف‌ترین جور روغن پشم ،لانولیناست . نفوذپذیری آن چه بسا در چرم‌های مکانیکی مانندچرم تسمه‌ایزیاد هست .
موم
کاندلیلا
خاصیت آن شبیهموم کارنوبااست و فقط نقطه ذوب آن پایین‌تر است .
موم
پارافین
موم سفیدی می باشد که از آن شمع‌های ارزان ارزش می سازند . مخلوط آن با رزین ،ماده اساسی برای ضد آب کردن چرم‌های دباغی شده با نمکهای کروم(III) می باشد . درمرحله پرداخت چرم ، آن را با یک دلیل حل کننده و آب ترکیب میکنند تا بارنگدانه تولید واکس غیر چسبناک کند .